چه زمانی از تکنیک محرومیت زمانمند استفاده کنیم؟

بسیاری از والدین از تکنیک محرومیت زمانمند، برای ایجاد و شکل دهی رفتارهای مطلوب و کاهش و حذف رفتارهای نامطلوب فرزند خود استفاده می کنند. این تکنیک در بیشتر مواقع نتیجه بخش است. اما این بدین معنا نیست که همیشه موثر واقع شود. ممکن است محرومیت زمانمند، در برخی خانواده‌ ها  و یا یک کودک موثر نباشد، اما بر روی خواهر یا برادر او نتیجه بخش باشد.

تکنیک محرومیت زمانمند (Time out)

محرومیت زمانمند اولین بار توسط آرتور استاتس، روانشناس آمریکایی و استاد دانشگاه هاوایی در مانوا، ابداع، نام گذاری و استفاده شد. در ۱۹۵۸ این تکنیک بخشی از برنامه بلند مدت رفتارگرایان بود که مسیر درمانی جدیدی را در رشد کودکان ایجاد کرد. محرومیت زمانمند که اغلب آن را به عنوان یک روش محروم سازی اجتماعی می شناسیم، تکنیکی برای اصلاح رفتار کودک است که شامل جدا کردن موقت او از محیطی است که در آن مرتکب رفتار غیرقابل قبولی می شود.

هدف از این روش دور کردن کودک از محیطی است که لذت بخش بوده و رفتار مخرب را تقویت می کند. در واقع با اجرا محرومیت و جداسازی، به خاموشی رفتار مخرب کمک می شود. محرومیت زمانمند یک روش آموزشی و والدگری است که توسط اکثر متخصصین کودک و روانشناسان رشد به عنوان یک راهکار موثر تربیتی توصیه می شود.

محرومیت زمانمند زمانی استفاده می شود که کودک با یک رفتار مخرب، به خودش، به دیگری یا به محیط آسیب برساند. مانند زمانی که کسی را می زند، وسایل را پرت می کند یا جیغ می زند و قشقرق می کند و… در این زمان کودک را از آن محیط دور می کنیم و به یک محیط دیگر می بریم. توصیه می شود که یک مکان از قبل برای محرومیت زمانمند در نظر گرفته شود و هر بار از مکان جدیدی استفاده نشود.

چگونه از روش محرومیت زمانمند استفاده کنیم؟

مکانی را انتخاب کنید که برای کودک نه جالب و  نه ترسناک باشد، مانند یک صندلی، گوشه ای  از خانه. هنگامی که از خانه دور هستید، استفاده از اتومبیل یا محل نشستن مجاور را به عنوان مکان محرومیت در نظر بگیرید و قبل از این که کودک عصبانیی شود و یا رفتار پرخاشگرانه یا خطرناک داشت باشد این تکنیک را اجرا کنید.

وقتی رفتار نامطلوب اتفاق افتاد، به او بگویید این رفتار غیرقابل قبول است و هشدار دهید که اگر رفتار متوقف نشود او را به محرومیت زمانمند می فرستید. آرام باشید و عصبانی به نظر نرسید. اگر کودک شما رفتار نامناسبی دارد او را با آرامش به محل محرومیت ببرید.

محرومیت زمانمند یک راه حل مناسب برای اصلاح رفتار نامطلوب کودکان است. برخی از کودکان از نشستن و انجام این تکنیک خودداری می کنند یا در زمان اجرا این تکنیک، جیغ و گریه و ناراحتی می کنند. گاهی ممکن است نسبت به نشستن بی اهمیت باشند و از بازی در اتاق خود کاملاً خوشحال شوند یا ممکن است فرزند شما بیشتر از قبل عصبانی شود.

اشتباهات رایج در زمان محرومیت زمانمند

چندین راه وجود دارد که ممکن است ناخواسته تلاش های شما را بی نتیجه کند:

فرزند شما می داند که این یک تهدید تو خالی است.

ممکن است برای فرزند خود مهلت زمانی را تعیین کنید اما آن را اجرا نکنید. این کار تکنیک محرومیت زمانمند را بی اثر خواهد کرد. برای تعیین مدت زمان محرومیت شما می توانید از یک زمان سنج استفاده کنید که این زمان به ازای هر سال سن یک دقیقه می باشد. بهتر است بعد از پایان زمان مورد نظر از فرزند خود بپرسید که به چه دلیل به محرومیت زمانمند فرستاده شده است. اجرای تکنیک بدون صحبت قبلی با کودک اثربخشی آن را در طول زمان کاهش می دهد. وقتی فرزند شما رفتار نامطلوبی داشت، فورا از او بخواهید به مکان مورد نظر برود.

در زمان اجرای تکنیک با او صحبت نکنید.

توضیحات شما قبل از اجرا باید فوری و کوتاه باشد. از تماس مستقیم چشمی استفاده کنید و محکم باشید. در زمان اجرا کودک به احتمال زیاد شروع به خواهش و اصرار برای ترک مکان می‌ کند. پاسخ دادن به این درخواست ‌های کودک، باعث بی ‌اعتبار شدن محرومیت زمانمند می‌ شود. چنانکه اشاره شد محرومیت زمانمند در واقع تکنیکی برای خاموشی یک رفتار نامطلوب است که بر این اساس، پاسخ به هر فریاد یا اصرار کودک در حین محرومیت زمانمند، باعث دور شدن از این هدف می‌ شود.

محرومیت زمانمند زمانی برای سرزنش و یا توضیح و راهنمایی کودک نیست. زمانی که کودک خود را سرزنش می کنید، در مورد اشتباهش صحبت می کنید و یا بیش از حد توضیح می دهید، در واقع این تکنیک را بی اثر کرده اید. این باید فرصتی باشد تا فرزندتان و شما آرام شوید و فرزند شما از هرگونه درگیری یا مشکلی که منجر به رفتار نامطلوب شده فاصله بگیرد و به کارهایی که باید و نباید انجام دهد فکر کند. شما می توانید با آرامش در مورد این که فرزند شما چه اشتباهی انجام داده و در آینده چه کار بهتری می تواند انجام دهد بعد از اتمام وقفه کوتاه صحبت کنید.

احساس نا امنی کودک در زمان محرومیت زمانمند

اگر فرزند شما در زمان اجرای تکنیک فریاد می زند و ناراحت است، به احتمال زیاد احساس نا امنی می کند. با صدایی آرامش بخش به او توضیح دهید که شما فقط به او فرصت می دهید تا در مکانی آرام قرار گیرد تا آرام شود و به اشتباه خود فکر کند. به فرزند خود اطمینان دهید که او را دوست دارید و بعد از اتمام مهلت زمانی با او صحبت خواهید کرد. کودکان خردسال ممکن است بخواهند در نزدیکی او بنشینید، پس بدون برقراری تعامل و نگاه کردن به او در سکوت کنارش بمانید.

زمان اجرای تکنیک طولانی نباشد.

زمان را متناسب با سن کودک تنظیم کنید. ماندن در یک اتاق برای ساعت های طولانی مؤثر نیست و غیر از این که باعث تنفر و عصبانیت کودک می شود، مانع تغییر رفتار نیز می گردد. برای یک کودک ۵ ساله، ۱۵ دقیقه وقفه کوتاه زیاد است. زمانی که کودک شروع به رفتار مخرب کرد او را به مکان مخصوص محرومیت زمانمند یا وقفه کوتاه هدایت می کنید. کودک آن قدر در آن مکان می ماند تا آرام شود، بعد از این که به آرامش رسید معادل هر سال از سنش یک دقیقه صبر می کند و بعد از گذشت این زمان اجازه خروج از مکان را دارد.

این زمان برای کودکی چهار ساله، چهار دقیقه و برای یک کودک پنج ساله، پنج دقیقه است و به ازای هر سال افزایش سن، یک دقیقه اضافه می شود. این زمان برای کودک فرصت خوبی است تا آرام بگیرد.

بسته آموزشی محرومیت زمانمند هانا یک محصول منحصر به فرد است که به شما می آموزد که  چگونه در زمان درست، مکان درست و به شیوه‌‌ ای صحیح محرومیت زمانمند را اجرا کنید. با اجرای صحیح این تکنیک شما و فرزندتان می توانید با همراهی هم رفتارهای نامطلوب را  مدیریت کنید.

ویژگی منحصر به فرد این محصول و سایر محصولات هانا این است که محتوای بسیاری از محصولات تالیفی هستند یعنی توسط موسسه خدمات روانشناسی سروهانا تولید و تنظیم شده اند. شما می توانید  علاوه بر یادگیری اصول تربیتیِ به روز و  علمی، با نحوه به کار بردن این تکنیک ها نیز آشنا شوید. برای رسیدن به این هدف، محتوای محصولات به صورت کاملا کاربردی آموزش داده شده اند.

در این مسیر چشم انداز نهاییِ ما این است که شما والدینی مستقل، به روز و توانمند باشید.